Blogpost door Rijn Vogelaar, Research Director Yorizon
Review van het boek: “Uit het transformatiemoeras” van Menno Lanting
Bestseller-auteur Menno Lanting schreef al meerdere boeken over innovatie, organisatieverandering en leiderschap. In zijn nieuwste boek analyseert hij digitale transformatie. Vrijwel alle organisaties zijn hier mee bezig, maar slechts sporadisch loopt dit proces soepel. Aan enthousiasme om te transformeren ontbreekt het vaak niet. Er zijn voldoende aanjagers. Het gaat echter vaak mis bij de adoptie door de rest van de organisatie. Hoe krijg je iedereen mee? Want als niet iedereen enthousiast is over de transformatie loopt het spaak. In sommige gevallen worden innovaties zelf door interne krachten gesaboteerd.
In een onderzoek van Het Financiële Dagblad en de Vlerick Business School naar digitale transformatie bij de tweehonderd grootste Nederlandse bedrijven geven de geïnterviewde CIO’s aan dat digitalisering door de top van hun bedrijf te veel gezien wordt als een manier om zo veel mogelijk werk te automatiseren. De transformatie van de medewerkers krijgt daarbij vaak te weinig aandacht. De mate waarin mensen flexibel met veranderingen kunnen omgaan wordt overschat. Er wordt te weinig rekening gehouden met de complexiteit van het menselijke brein en hoe we informatie verwerken. Succesvolle digitale transformatie lukt, volgens Lanting, daarom ook alleen als organisaties een lerende organisatie worden. Het gaat niet zozeer om de adoptie van nieuwe technologieën, het gaat vooral om de mensen in de organisatie en hoe goed zij deze technologieën adopteren en implementeren. Medewerkers moeten worden aangemoedigd en zich gesteund voelen om ook daadwerkelijk te veranderen. Het helpt dan als leiders het goede voorbeeld geven. Ook leiders moeten flexibel en adaptief zijn als het gaat om digitale middelen.
Eventuele door mij in het leven behaalde successen kwamen niet zozeer voort uit wat ik weet, maar uit mijn handigheid in de omgang met wat ik niet weet.
Ray Dalio, oprichter van hedgefonds Bridgewater.
Enthousiasme verspreiden
Transformatietrajecten beginnen altijd met een paar enthousiastelingen. Voor kleinere organisaties is dit vaak voldoende. Als het gaat om digitale transformatie hebben organisaties met minder dan honderd mensen een 2,7 keer hogere succesratio dan organisaties met meer dan vijftigduizend medewerkers. Grote organisaties hebben, volgens Lanting, minimaal twintig tot vijftig leiders als ambassadeur nodig. Dan gaat het niet zozeer om senior leiders, maar om leiders uit alle lagen van de organisatie.
Lanting beschrijft 5 faalfactoren:
- Het Red Queen Effect: Leiders rennen steeds harder in hetzelfde paradigma, terwijl ze exact op dezelfde plek blijven. Ze richten zich niet op digitale transformatie, maar op digitale optimalisatie. Ze worden geen vlinder, slechts een snellere rups. Er is vaak een gebrek aan sense of urgency.
- Penny wise, pound foolish. Organisaties zijn vooral gericht op nieuwe technologieën, en te weinig bezig met waarde van technologie voor de toekomst van de organisatie. Ze komen pas in beweging bij serieuze bedreiging en gaan dan digitale pleisters plakken.
- Laat duizend bloemen bloeien. Te weinig visie vanuit de top en te veel bottom-up-initiatieven. De digitale strategie blijkt te vaak los te staan van de overall strategie.
- Grote mond, slappe knieën. De transformatievisie wordt tegengewerkt door de bestaande organisatiestructuur en -cultuur. Het ontbreekt aan instrumenten om het gewenste gedrag te stimuleren. Veel leiders geven onvoldoende het goede voorbeeld.
- Bad karma. Je blindstaren op de klant in plaats op het ecosysteem. Organisaties die succesvol transformeren, kijken verder dan alleen het bedienen van de klant: ze opereren in een ecosysteem waarbij ze met verschillende partijen optrekken, door bijvoorbeeld het investeren in het innovatievermogen van leveranciers. Zij spelen een essentiële rol in de digitale transformatie.
Een digitale transformatie lukt alleen als er een duidelijke visie is over welke digitalisering nodig is voor de toekomst en als mensen willen en kunnen veranderen. Het gaat daarbij dan niet alleen om mensen binnen de organisatie maar om het gehele ecosysteem. Om de digitale transformatie succesvol te laten verlopen is het van belang dat zowel de top, de medewerkers als de partners in de keten meebewegen.
Om met de woorden van Charles Darwin te spreken:
It is not the strongest of the species that survives,
nor the most intelligent,
but the one most responsive to change.
De rol van de IT organisatie en mogelijke ondersteuning
In het digitale transformatie proces dat Lanting beschrijft is het belang van de IT organisatie evident. IT moet een leidende rol hebben bij het vertalen van de algemene strategie naar een digitale strategie. Vervolgens moeten zowel IT medewerkers, eindgebruikers en de business hierin worden meegenomen. In eerste instantie door het enthousiasmeren en faciliteren van een groep ambassadeurs. Deze groep verspreidt het enthousiasme dan verder naar de rest van de organisatie en de ketenpartners.
In het bovenstaande proces van digitale transformatie biedt Yorizon ondersteuning door het leveren van management informatie, onderzoek en trainingen. Een eerste diagnose van de digitale fitheid van de organisatie en de staat van de ICT-organisatie wordt gedaan door middel van het strategisch IT Management Assessment (SIMA). Yorizon verzorgt vervolgens onderzoek onder IT medewerkers, eindgebruikers en stakeholders naar de huidige IT dienstverlening en de bereidheid tot transformatie. Tot slot biedt Yorizon workshops en trainingen en begeleidt het groepen ambassadeurs bij het verspreiden van hun enthousiasme over én het realiseren van de digitale transformatie.
Link naar het boek “Uit het transformatiemoeras van Menno Lanting:
https://www.managementboek.nl/boek/9789047014539/uit-het-transformatiemoeras-menno-lanting